ANALIZA PISMA MINISTERSTWA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI Z DNIA 5 MAJA 2020 ROKU
1. Zobowiązanie do realizacji operacji w określonym terminie
Mając na uwadze zapisy art. 67b ust.3 ustawy z dnia 20 lutego 2015 o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, wprowadzone ustawą z dnia 16 kwietnia 2020 roku o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CIV-2 (Dz.U poz.695), Samorząd Województwa Małopolskiego ma możliwość przesunięcia terminów zobowiązań wynikających z umowy o przyznaniu pomocy, np. wydłużenie terminu na złożenie wniosku o płatność, które mają być spełnione w terminie przewidzianym na realizację operacji, np. w terminie 24 m-cy od dnia zawarcia umowy, jednak nie później niż do 31 grudnia 2022 roku. Oznacza to, że SWM może wyrazić zgodę na przesunięcie terminu złożenia wniosku o płatność powyżej 24 miesięcy, gdyż przywołany na wstępie przepis uchyla rygor zachowania realizacji operacji przez beneficjenta w okresie 24 m-cy od podpisania umowy o przyznaniu pomocy.
Ponadto, w obecnej sytuacji, istnieje możliwość przesunięcia 3-miesięcznego terminu na złożenie wniosku o płatność pośrednią, wynikającego z rozporządzenia, w ramach zakresu Podejmowania
działalności gospodarczej. W przypadku podziałania 19.2 prośby beneficjentów powinny zawierać opinię organu decyzyjnego LGD, jeżeli były punktowane w tym zakresie. Rada LGD powinna mieć na uwadze, że Beneficjent nie ponosi winy za stan epidemii występujący w naszym kraju, a więc wydaje się, że nie powinna dokonywać zmiany punktacji dla danego kryterium, jeżeli kryterium to nie może być zrealizowane przez beneficjenta z powodu Covid-19.
2. Zobowiązanie do realizacji operacji w określonym terminie
W związku z faktem, że zawieszenie w opłacaniu składek ZUS nie jest równoznaczne z brakiem podlegania tym ubezpieczeniom społecznym, dlatego też nie można traktować nieopłacania składek ZUS prze beneficjenta jako niewykonania zobowiązania umownego. Tym samym SWM nie ma
podstaw do wydłużania zobowiązania umownego w tym zakresie. Beneficjent powinien poinformować o zaistniałej sytuacji samorząd województwa. Samorząd Województwa Małopolskiego nie będzie negował decyzji podjętych przez inny organ odpowiedzialny merytorycznie za wydanie opinii w tym zakresie. Wydłużenie zobowiązania również nie będzie stosowane w stosunku do beneficjentów, którzy w obecnej sytuacji nie mogli skorzystać z rozwiązań zawartych w tarczy antykryzysowej nr 1 oraz 2 w zakresie składek społecznych, więc aby ratować swoje przedsiębiorstwo ograniczali koszty poprzez wysłanie pracowników na urlopy bezpłatne.
3. Zobowiązanie do wykonywania działalności gospodarczej
W przypadku skorzystania z prawa do zawieszenia działalności gospodarczej przez beneficjentów poddziałania 19.2, SWM nie ma podstaw do wydłużenia zobowiązania umownego dot. prowadzenia działalności gospodarczej w okresie 2/3 lat od dnia dokonania płatności końcowej na rzecz
beneficjenta. W przypadku operacji, w ramach których beneficjenci nie złożyli jeszcze wniosku o płatność końcową, koniecznym staje się wydłużenie terminu na złożenie wniosku o płatność przez SWM – beneficjenci powinni wystąpić ze stosowną prośbą do SWM oraz LGD.
4. Zobowiązanie w ramach operacji polegających na podejmowaniu i rozwijaniu działalności gospodarczej do osiągniecia 30% zakładanego w biznesplanie ilościowego lub wartościowego poziomu sprzedaży produktów lub usług do dnia, w którym upłynie rok od dnia wypłaty płatności końcowej.
Aktualnie zobowiązanie umowne w zakresie 30% ilościowego lub wartościowego poziomu sprzedaży produktów lub wykonanych usług jest weryfikowane przez Samorząd Województwa Małopolskiego zgodnie z obowiązującymi przepisami. Oznacza to, że za niewykonanie tego zobowiązania beneficjentowi grozi wypowiedzenie zawartej z SWM umowy o przyznaniu pomocy. Oczywiście beneficjent może skorzystać z zapisów par. 14 /16 (w zależności od rodzaju operacji) umowy, dot. siły wyższej, jednakże składając wniosek będzie musiał udokumentować, że stan epidemii uniemożliwił mu w ciągu roku od dnia wypłaty pomocy zrealizować ww. zobowiązanie umowne. Całkowite lub czasowe jego zwolnienie ze zobowiązania będzie zależało również od rodzaju działalności jaką wykonuje (nie na każdą działalność wpływa sytuacja związana z pandemią). Po wejściu w życie rozporządzenia wykonawczego (mówimy tutaj o 1 m-cu lub 1,5 m-ca) prawdopodobnie zobowiązanie to zostanie uchylone dla beneficjentów, ale do tego momentu obowiązują nas obecne przepisy prawa.
5. Zobowiązanie dotyczące utrzymania zadeklarowanej liczby pracowników w ramach operacji
W przypadkach, kiedy przedsiębiorca nie może skorzystać z rozwiązań zaproponowanych przez RP w ramach tarczy antykryzysowej, a jego sytuacja finansowana w okresie stanu epidemiiuniemożliwia mu utrzymanie wskazanej w umowie liczby pracowników (moment bazowy lub zaplanowane w ramach operacji), wówczas możliwe jest rozliczenie wniosku o płatność bez konieczności spełnienia przedmiotowego kryterium, pod warunkiem, że beneficjent udowodni, że sytuacja finansowa, która nie pozwala mu na jego spełnienie dot. utrzymania momentu bazowego/lub nowo utworzonego miejsca pracy wynika z CoVid-19, np. przedstawi obrót z miesiąca stycznia i kwietnia br. W przypadku, gdy ograniczenie w wykonywaniu przez beneficjenta działalności gospodarczej nastąpiło w wyniku przyjęcia stosownych regulacji prawnych przez RP, wówczas beneficjent nie musi przedstawiać do SWM żadnych dokumentów. Beneficjent może skorzystać z zapisów par. 14 /16 (w zależności od rodzaju operacji) umowy dot. siły wyższej, jednakże składając wniosek będzie musiał udokumentować, że stan epidemii uniemożliwił mu zrealizować ww. zobowiązanie umowne. Całkowite lub czasowe jego zwolnienie ze zobowiązania będzie zależałorównież od rodzaju działalności jaką wykonuje (nie na każdą działalność wpływa sytuacja związana z pandemią). Po wejściu w życie projektowanego przez MRIRW zmienionego rozporządzenia wykonawczego (mówimy tutaj o 1 m-cu lub 1,5 m-ca) prawdopodobnie zobowiązanie to zostanie zmienione dla beneficjentów poprzez likwidację momentu bazowego i wprowadzenie zobowiązania do utrzymania jedynie 1 etatu, ale do tego momentu obowiązują nas obecne przepisy prawa. W tym miejscu należy
zwrócić również uwagę na kryteria punktowe oraz warunki ujęte w ogłoszeniu o naborze wniosków wg. których Rada LGD dokonywała wyboru operacji do dofinansowania. W przypadku, gdy zatrudnienie wskazane przez beneficjenta we wniosku o płatność warunkowało wybór przez Radę
LGD operacji do dofinansowania, zobowiązanie takie nie powinno ulec zmianie.
6. Zobowiązanie do poniesienie kosztów kwalifikowalnych podlegających refundacji
W związku z uchyleniem art.36 ust 3 ustawy PROW, istnieje możliwość dokonania w formie zawarcia aneksu do umowy :
- zmiany zakresu rzeczowego
-zmiany celu operacji
- zmiany kwoty pomocy
Wyrażenie zgody na wprowadzenie powyższych zmian do umów będzie możliwe tylko wtedy, gdy beneficjent udowodni, że w obecnej sytuacji nie jest w stanie zrealizować pierwotnie zakładanego zakresu rzeczowego założonego we wniosku o przyznanie pomocy finansowej. Przy każdej zmianie
proponowanej przez Beneficjenta, weryfikacji podlegać będzie zgodność operacji z LSR, przez organ decyzyjny LGD, oraz kryteriami punktowymi, wg. których projekt został wybrany do dofinansowania w ramach PROW 2014-2020.
7. Zobowiązanie do realizacji zadań w ramach projektu grantowego.
W związku z wejściem w życie w dniu 18 kwietnia 2020 r. zmian do ustawy z dnia 20 lutego 2015r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-
2020 (Dz. U. z 2020 r. poz. 217 i 300), ujętych w ustawie z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz. U. poz. 695), możliwe jest „rozluźnienie” umowy o przyznaniu pomocy w zakresie ograniczeń w zwiększeniu kwoty
przyznanej pomocy lub zmianie celu operacji. W poddziałaniu 19.2 w ramach projektu grantowego, gdzie istnieje konieczność realizacji wszystkich zadań w celu rozliczenia całego projektu grantowego,dopuszczalna jest zmiana celu operacji (jeśli jest tak sformułowany, że niezrealizowanie zadania albo
jego części powoduje nieosiągnięcie celu całego projektu) i usunięcie części problematycznych grantów (jeśli nie mogą być zrealizowane). Zmiana w zakresie celu operacji (w tym w zakresie wskaźników osiągnięcia celu operacji) powinna być możliwa jedynie w wyjątkowych przypadkach
i tylko wtedy, gdy operacja nadal będzie realizować cele danego instrumentu wsparcia. Należy mieć na względzie fakt, iż w dalszym ciągu Beneficjentów ww. działania obowiązuje § 13 ust. 1 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 24 września 2015 r. (Dz. U. z
2017 r. poz. 772 z poźn. zm.) w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach poddziałania „Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na
lata 2014–2020, zgodnie z którym: „Pomoc na projekt grantowy, o którym mowa w art. 14 ust. 5 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności (Dz. U. z 2018 r. poz. 140 i 1625), zwany dalej „projektem grantowym”, jest przyznawana, jeżeli: suma grantów
planowanych do udzielenia jednostkom sektora finansów publicznych w ramach danego projektu grantowego nie przekracza 20% kwoty pomocy na ten projekt”. Limit, o którym mowa w rozporządzeniu to 20 % kwoty udzielonych grantów, a więc to co jest w umowach
z Grantobiorcami, a nie na rozliczeniu Grantobiorców (czyli t,o co LGD przyznała Grantobiorcy, a nie to co faktycznie wypłaciła). Zatem rezygnacja z realizacji jednego z zadań planowanych do realizacji przez Grantobiorcę i aneksowanie umowy w przedmiotowym zakresie może doprowadzić do konieczności ponownego wyliczenia, tj. obniżenia kwoty grantu przysługującej JSFP (pomimo poniesienia wydatków w wysokości określonej w umowie). Ponadto projekty grantowe realizują cele oraz wskaźniki określone w LSR, a więc każdorazowo analizując możliwość zawarcia aneksu do umowy o przyznaniu pomocy w zakresie wskaźników realizacji operacji, należy brać pod uwagę również realizację wskaźników określonych w LSR. W pierwszej kolejności zaleca się, aby LGD w porozumieniu z Grantobiorcami rozważyło możliwość wykonania zadań poprzez inne formy ich realizacji (np. szkolenia online, organizacja imprez uwzględniająca ograniczenia ilościowe uczestników itp.).
8. Zobowiązanie do zatrudnienia osób z grupy defaworyzowanej
Zgodnie z brzmieniem pisma Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 5 maja 2020 roku Samorząd Województwa Małopolskiego może odstąpić od egzekwowania od beneficjenta warunku utworzenia etatu dla osoby należącej do grupy defaworyzowanej wskazanej przez LGD w Lokalnej
Strategii Rozwoju pod warunkiem, iż brak utworzenia takiego etatu wynika z obecnie panującej sytuacji w kraju i na świecie związanej z COVID-19. Zmiana będzie akceptowalna pod warunkiem wyrażenia zgody przez organ decyzyjny LGD. Wartym w tym miejscu podkreślenia jest fakt, że zatrudnienie z grupy defaworyzowanej stanowi niejednokrotnie wskaźnik produktu w Państwa LSR i w związku z tym stanowi wrażliwy czynnik wpływający na realizację II kamienia milowego.